“გადაყვითლებულ ფოთლებში, გაძარცვული ხეების ტოტებქვეშ მარტოდმარტო ვიდექი და ვგრძნობდი, რომ ვარსებობდი რაღაც დიდში და გაუგებარში. როგორ ნათლად მახსოვს ის დღე, აქედან ვიგონებ ყველაფერს…” პირველად ეს სიტყვები წლების წინ წავიკითხე — სოფელში, მამაჩემის ბიბლიოთეკაში ნაპოვნ ძველ წიგნში. გარეთ შემოდგომა იდგა, ფეხქვეშ ყვითელი ფოთლები შრიალებდნენ, შუადღე კი ისე ზანტად იწელებოდა, თითქოს თვითონაც ფიქრობდა არსებობაზე.

უკვე 30 წელზე მეტია, რაც ქუთაისში დაფუძნებული მოდის სახლი ,,მარიონელა“ საქორწინო, სადღესასწაულო და ტრადიციულ სამოსს ქმნის და მომხმარებლებს სტრუქტურულად გამართულ, მათსა და მათ გემოვნებაზე იდეალურად მორგებულ კაბებს სთავაზობს. წლების განმავლობაში ქართული მოდის სფეროში ამგვარი დომინაციის უკან დგას ტექნიკურად ძალიან რთული და შრომატევადი, თუმცა, ამავდროულად, საინტერესო შემოქმედებითი პროცესი, რომელიც განაპირობებს საბოლოო პროდუქტის როგორც სტრუქტურულ გამართულობას, ისე გადმოსცემს დიზაინერის ინდივიდუალურ ხედვასა და მომხმარებლის ემოციურ ბმას თითოეულ კაბასთან. ზემოთ ხსენებულ დინამიკაში განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ის, რომ არც ერთი ეტაპი, არც ერთი ეპიზოდი კაბის შექმნისა არ უნდა აღვიქვათ განცალკევებულ, დანაწევრებულ მონაკვეთად, არამედ ერთ მთლიანობად, რომელიც კონსტრუქტორების, მკერავ-ტექნოლოგებისა და მხატვრების თანმიმდევრულ, ინტეგრირებულ მუშაობასა და მუდმივ დიალოგს…

ავტორი: მარიამ მებუკე   საქართველოს ისტორიაში პირველი რესპუბლიკის იდეისა და მნიშვნელობის გადააზრება, შეიძლება ითქვას, საკმაოდ […]

ზემო იმერეთი, კერძოდ კი ჭიათურის მუნიციპალიტეტი წარმოადგენს ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს არქეოლოგიურ რაიონს, სადაც ათასწლეულების მანძილზე ჩამოყალიბებული კულტურული ფენები სრულად ასახავს ადამიანის განვითარების უწყვეტ დინამიკას. ჭიათურაში, ბუნებრივად შემოსაზღვრული კანიონები და მღვიმეებით გაჯერებული კლდოვანი ლანდშაფტი ქმნის უნიკალურ გარემოს, რომელშიც დაცულია ძველი ქვის ხანის, ნეოლითის, ენეოლითის და ბრინჯაოს ხანის მატერიალური კულტურის მტკიცებულებები. ჭიათურის მღვიმეებში სიცოცხლე ყოველთვის იყო. აქ მცხოვრები ადამიანები იცავდნენ თავს მტაცებელი ცხოველებისგან, ქსოვდნენ და მარტივი წესით ღებავდნენ ძაფს, ამუშავებდნენ ქვას, ამზადებდნენ პრიმიტიულ იარაღებს და მემკვიდრეობად გვიტოვებდნენ ისტორიას, რომელიც ჯერ კიდევ იკითხება მიწის ქვეშ. ამ დაუჯერებელ ქრონიკაში განსაკუთრებულ ადგილს იკავებს მრავალსაუკუნოვან ქვათა შრეებს მიღმა, ბუნების ხელუხლებელ წიაღში, ჩაბნელებულ და ქარებისგან დაცულ სივრცეში ჩაფლული…

ზუსტად ასი წლის წინ, ქუთაისში, საქართველოს ამ უძველეს ქალაქში, შეიქმნა ახალგაზრდა სიმბოლისტების გაერთიანება, რომელსაც ეწოდა უცნაური სახელი – ,,ცისფერი ყანწები“. ცისფერი, რომანტიზმისა და სიმბოლიზმის ემბლემაა, რომელიც პირველად ნოვალისის ოცნებაში გამოჩნდა. ,,რომანტიკოსები ეძებდნენ ცისფერ ყვავილს, რომელიც ისეთივე მისტიკური იყო, როგორც შუა საუკუნეების ქრისტიან რაინდთა გრაალის თასი. შემდეგ სიმბოლისტებმა აიტაცეს ცისფერი, როგორც შორეთის, უსაზღვროსა და იდუმალის ანუ მიღმული სამყაროს – სულთა საუფლოს ნიშანი, რაც ყოფით ენაზე სიკვდილს ნიშნავს. ცისფერ ჩიტს – ბედნიერების სიმბოლოს ეძებენ სიმბოლისტ მორის მეტერლინკის შეშის მჭრელი ბავშვები – და-ძმა ტილტილი და მიტილი“. მეტერლინკის ეს ცნობილი პიესა რუსულად არასწორად ,,ლურჯ ფრინველად“ ითარგმნა. ახალგაზრდა პოეტებმა ქუთაისში ჩამოყალიბებულ თავიანთ საძმოს ევროპული ცისფერის…

მე-19 საუკუნეში ჭიათურაში მანგანუმის მადნის აღმოჩენამ დიდი გავლენა იქონია იმერეთის რეგიონის განვითარებაზე, ბიძგი მისცა საქართველოში ახალი სატრანსპორტო კავშირებისა და სამრეწველო დარგების შექმნას. წარმოების სწრაფ განვითარებას ბუნებრივად მოჰყვა ინდუსტრიული კულტურის შექმნა. ,,ინდუსტრიული მემკვიდრეობის მნიშვნელობა საერთაშორისო დონეზე ფართოდ არის გააზრებული. მათი კვლევა, მოვლა-პატრონობა, ადაპტაცია და კონსერვაცია არაერთი ქვეყნის კულტურული ცხოვრებისა და კვლევითი საქმიანობის პრიორიტეტს წარმოადგენს. საქართველოს მდიდარი კულტურული მემკვიდრეობა ღრმად და საფუძვლიანად არის შესწავლილი სხვადასხვა მიმართულებით, თუმცა ქვეყნის ინდუსტრიული მემკვიდრეობა ჯერაც პროფესიული ინტერესის მიღმა რჩება.“ სამწუხაროდ, არქიტექტურული თუ საინჟინრო შენობა-ნაგებობები, რომლებიც XIX-XX საუკუნეების საქართველოში ინდუსტრიული დანიშნულებით იქმნებოდა, დღემდე შეუფასებელია და სისტემური შესწავლის საგანს არ წარმოადგენს.

საქვეყნოდ ცნობილი ქუთაისური იუმორის ეპიცენტრად ოდითგან ითვლება ქალაქის ისტორიული ბულვარი და მისი „ბაღისკიდე“, თუმცა, სახელდახელო მარგალიტები ყველა უბანში, ქუჩაზე და ოჯახში შეიძლება გაჩნდეს. უძველეს ბულვარს დღემდე ახსოვს კლასიკად ქცეული – აკაკისა და მისი თანამედროვეების სხარტულა გამონათქვამები, ფრთიანი სიტყვა-ოხუნჯობანი; ახსოვს თაგუნას (შარაშიძის), სერგია ერისთავის, გიორგი შარვაშიძის, კონსტანტინე (კოწია) ერისთავის, კიტა აბაშიძის, პიპინია მიქელაძის, ბესარიონ ლორთქიფანიძის, პილა იოსელიანის, კოწო ადანაიასა და სხვათა განუმეორებელი მახვილსიტყვაობა.

გამომსახველობითი ხელოვნება, იქნება ეს თეატრი, კინო, მხატვრობა, ფოტოგრაფია ყოველთვის დიდი ინტერესის საგანს წარმოადგენდა და ეს ინტერესი იცვლებოდა და მძაფრდებოდა ეპოქების მიხედვით. კადრის დაფქსირების და შეჩერების სურვილი და მცდელობა ყოველთვის ჰქონდა ადამიანს – გამოსახულების გადასატანად კამერა ობსკურას, ხომ ჯერ კიდევ ანტიკურ ეპოქაში იყენებდნენ. პირველი ფოტოც „ფანჯრიდან ხედი ლე გრასეში“ 1826-27 წლებში დააფიქსირა ჯოზეფ ნისეფორ ნიეპსმა და ბოლოს ლუი დაგერმა შეძლო შეექმნა დაგეროტიპი, მკვეთრი გამოსახულების მიღების მეთოდი. რამდენი ისტორიული, ცხოვრებისეული ბრძოლის, შრომის, მეცნიერულ აღმოჩენათა კადრი და დაუვიწყარი წუთი უკვდავყო ფოტოგრაფიამ. იგი უკვე ფერწერულ ხელოვნებასაც უტოლდება და ამის დასტურად გამოდგებიან უდიდესი ფოტოგრაფები, იქნებიან ეს ანსელ ადამსი, სტივ მაკკური, ჯეფ უოლი და კიდევ ბევრი.…

იმ საბედისწერო დღეს საჩხერე აკაკის დაბადების დღეს ზეიმობდა. საზეიმო ღონისძიების დამთავრების შემდეგ იმერულ სუფრას ვუსხედით მუნიციპალიტეტის იმდროინდელ გამგებელ ცეზარ ლაშხთან ერთად, შუა პურის ჭამაში ვიყავით, როცა ბატონ ცეზარს შეატყობინეს უფროსი ვაჟის, ლაშას, ცუდად ყოფნის ამბავი. ცუდად კი არა, თურმე, სულაც აღარ იყო… 25 წელი გავიდა მას შემდეგ. 2000 წლის 21 ივნისის მშვიდი ნაშუადღევია. მტკვრის სანაპიროზე ორი საჩხერელი მეგობარი – ცნობილი პაროდისტი ობოლა ციმაკურიძე და საქართველოს ხელოვნების მუზეუმის მეცნიერ – მუშაკი, ლაშა ლაშხი -სეირნობენ, მიბაასობენ, გარდასულ დღეებზე და მომავლის ამბებზე ჰყვებიან. მოსაყოლი და გასახსენებელი, იცოცხლე, ბევრი აქვთ. ნაუცბათევად – არავინ იცის რატომ და რისთვის – ობოლა სანაპიროს დამცავ ბეტონზე შეხტება, დიდი…

მიუხედავად ქუთაისში გატარებული წლებისა, ყოველ ჯერზე საინტერესო ფაქტებსა და ისტორიებს ვაწყდები იმის შესახებ, რაც არაერთხელ თავად მინახავს და დავკვირვებივარ. ეს იმის ბრალიცაა, რომ მე-20 საუკუნის ქუთაისში არ დავბადებულვარ. ამით მხოლოდ ერთის აღნიშვნა მინდა სტატიის დასაწყისში – უმეტესად, ჩემი ასაკის მკითხველის ყურადღების მიპყრობას ვცდილობ, იმ მკითხველის, 21-ე საუკუნეში რომ დაიბადა და ძველ ისტორიას მხოლოდ სხვა ადამიანთა მონათხრობიდან იცნობს. სახელწოდება „RADIUM” ალბათ ყველას ეცნობა, როგორც ერთ-ერთი ქიმიური ელემენტის სახელი, მათ კი, ვისაც ქუთაისში, ცისფერყანწელების ქუჩაზე ჩაგივლიათ და პირველი სკოლის წინ აღმართულ შენობას წამით მაინც დაკვირვებიხართ, უფრო ნათლად წარმოგიდგებათ ეს წარწერა.